Қимыл-қозғалыстың тапшылығынан пайда болатын аурудың бірі – семіздік. Ол адам бойындағы артық салмақ. Археологиялық қазбалардың көрсетуіне қарағанда, семіздік адам организміне тас заманнан бері тән құбылыс. Сол ерте заманда-ақ семіздікпен күрес жүргізілген. Мәселен, ежелгі Спарта елінде бозбаланың салмағы белгілі мөлшерден асып кетсе, оны қаладан қуып жіберген.
Қазіргі медицинаның дәлелдеуі бойынша, семіздік денсаулықты құртады, өмірді қысқартады. Статистикаға жүгінсек, адамдардың орташа жасын 7-10 жылға кемітеді екен. Салмағы өте жоғары адамдар , салмағы қалыпты адамдармен салыстырғанда, 2 есе көп өлетіні белгілі. Семіздіктің салдарынан адамдар қантты диабет, бауыр, өт жолдары, жүрек-қантамыр ауруларына жиі шалдығады. Әсіресе семіздік қан қысымының жоғарылауына себепші.
Семіздік қандай себептен пайда болса да, ол денсаулыққа өте зиян. Өйткені артық салмақ жүрек, өкпе, қан тамырлары, асқазан, ішек-қарын, буындарға күш түсіреді. Сондықтан семіздікке шалдыққан адамдарда сан алуан белгілер байқалады. Олардың ауырмайтын жері жоқ, соған орай емделмейтін әдістері де болмайды. Әйтсе де оның бәрі ретімен жасалған жаттығуға жетпейді. Қимыл-қозғалыстың тапшылығы балалар мен жасөспірімдер арасында да байқалады. Өскелең организмге сыртқы күштің әртүрлі жағымсыз әсерінен омыртқа жотасы, аяқ, табан құрылысы, пішіні өзгеріп кетеді. Олар іштен туа және жүре пайда болған деп бөлінеді. Аурудың жүре пайда болуы улануға, жаралануға, зат алмасудың бұзылуына, денеге жұқпаның енуіне, сол сияқты тұлға, қаңқа сүйектің қисаюы гиподинамияға тікелей байланысты. Дегенмен, бала денесінің өзгеруіне бірден-бір себеп – әртүрлі әсерлердің бірден күш көрсетуі.
Семіздіктің алдын алу:
фаст-фудтан толықтай бас тарту;
тамақтану негізінде жармалар, А тобының макарон өнімдері, ірілеп тартылған ұн, көкөністер, бұршақ тұқымдастар, жеміс-жидектер;
көкөністер қай түрінде болса да пайдалы болып келеді. Оларда көп жасұнық және пайдалы көмірсулар бар;
ең жақсысы – көкөністі майсыз етпен немесе балықпен бірге тұтыну;
майлылығы аз ірімшіктер де, басқа сүт және ашытқан сүт өнімдері мен көкөністер өте пайдалы. Олар кешкі асқа мінсіз келеді, олармен кешкі асты толықтай ауыстыру керек;
порцияның өлшеміне, сонымен бірге өнімнің құнарлылығына баса назар аудару қажет;
майонез, шұжық өнімдері, кілегей, жаңғақ, шемішке, торт, чипсы және т.б. құрамында майлылығы жоғары өнімдердің тұтынуын азайту керек;
тәтті сусындар, тосаптар, кондитер бұйымдары, қант – жеңіл сіңімді көмірсулар бар өнімдерді тұтынбаған жақсы;
көптеген іс-әрекеттердің аз қозғалысты сипаты, тасымалдау әдістеріндегі өзгерістер және урбанизацияның өсуіне байланысты физикалық белсенділікті арттыру қажет. Артық салмағы бар адамдар тұтынылатын тағамның мөлшерін және физикалық белсенділігінің жүктемесі деңгейін теңестірулері тиіс.
